Door Evelien Kars – Dank u wel voorzitter. Vragen stellen daar zijn wij goed in met elkaar, misschien wel te goed, maar liefst 170 stuks werden er gesteld voor de beeldvormende vergadering waarin de Kadernota en de Jaarstukken werden behandeld. En in die vergadering stelden we er nog meer. Maar ook vanavond stellen we weer vragen aan elkaar. Logisch, want door vragen te stellen aan elkaar, wordt helder waar eenieder staat.
Voor onze fractie stonden bij de voorbereiding van de Kadernota de volgende vragen centraal:
- Wat voor een Ermelo wil je zijn?
- Welke rol heb je als fractie voor Ermelo?
- Welke kaders geef je mee?
- Welke context is van belang?
Aan de hand van de antwoorden op deze vragen, wil ik u meenemen in onze algemene beschouwingen.
Het jaar 2020 was bijzonder, in meerdere opzichten. Het is het jaar waarin Corona het dagelijkse leven sterk heeft beïnvloed. Het jaar waarin we ineens vanuit huis werkten, de scholen sloten, het sociale leven stil kwam te staan en we elkaar online gingen ontmoeten. Ik weet nog goed dat ik de eerste online vergadering mocht leiden. Het vroeg veel van ons allen, van inwoners, college, ambtenaren en raadsleden. En nog steeds vraagt het veel, daarom is het zo fijn dat we elkaar vanavond live kunnen ontmoeten.
Het jaar 2020 was ook bijzonder omdat we een nieuwe burgemeester hebben gekregen. Daar ging een heel traject aan voor af, waar ik nu niet uitvoerig bij stil wil staan. Dat is al gebeurd en ook na het reces zullen we dat weer doen, met bijeenkomsten over de langlopende dossiers en zelfreflectie. Om te leren van hetgeen is gebeurd, wat er beter kan, maar ook waar verschillen in visie liggen, die gewoon mogen blijven bestaan. Dat is het mooie van de democratie.
Maar het is ook bijzonder omdat het de laatste algemene beschouwing is van deze raadsperiode. En dat is dan ook een moment van bezinning en terugkijken. Wat is er in deze raadsperiode allemaal gebeurd? Wat heeft het de inwoners van Ermelo gebracht? Wat kan er beter?
Ik weet nog goed dat ik beëdigd werd, in een raadszaal die er nu niet meer is. Dat er veel onrust was over de wijze waarop de coalitie tot stand is gekomen. De gesprekken die ik daarover heb gevoerd. Onbevangen, zonder historische kennis, met de intentie om het goede voor Ermelo te willen doen. En vanuit mijn persoonlijke voornemen: blijf jezelf, stel vragen, ga niet af op iets dat iemand zegt over een ander, wees open en transparant, werk vanuit vertrouwen. En dat is ook de insteek van mijn verhaal vanavond.
Wat voor een Ermelo wil je zijn? Progressief Ermelo vindt het belangrijk dat Ermelo verschillende voorzieningen heeft, uiteenlopend van muziekonderwijs op de basisscholen tot een gymles in het water, cultuurbeleving in het Pakhuis, maar ook goed onderhouden wegen en groenvoorzieningen. Het liefst nog meer denken vanuit de fiets in plaats van de auto centraal te stellen. Ook vinden we een bibliotheek belangrijk, net als een theater. Waar de dansscholen en muziekverenigingen hun jaarlijkse voorstellingen kunnen geven. Met huizen passend bij elk budget. Waar recreatie en toerisme een belangrijke rol speelt. We ons bewust zijn dat natuur belangrijk is, en we daar dus zuinig mee omgaan.
Dit is waar we ons de afgelopen jaren hard voor hebben gemaakt en waar we ons hard voor blijven maken. En de resultaten zijn zichtbaar, zonder compleet te zijn enkele voorbeelden:
- we zien dat het aantal goedkope woningen in plannen fors is toegenomen,
- ondanks dat we online met elkaar hebben vergaderd, schoven inwoners aan,
- en ook de Kledingbank heeft weer een plek gevonden.
Een vraag aan het college is dan ook: de voorgestelde bezuinigingen uit de heroverwegingsvoorstellen zijn niet onomkeerbaar? Leiden ze niet tot grote kostenstijgingen op termijn? Of geven zij grote maatschappelijke onrust?
Welke rol heb je als fractie voor Ermelo? In deze raadsperiode is gestart met het opstellen van een Maatschappelijk raadsprogramma en de nieuwe vergaderwijze. Dit om met elkaar in gesprek te zijn, maar bovenal om de inwoners ruimte te geven mee te praten en invloed uit te oefenen op besluitvorming. Het was wennen, maar onsinziens heeft het mooie dingen opgeleverd. Zo gingen we als raad op straat in gesprek over wonen, groen en verkeer in Ermelo. En zijn de beeldvormende tafels nu meer gericht op het gesprek en uitwisselen van informatie, waarbij de inwoners kunnen aanschuiven en een volwaardige rol hebben.
Als fractie werken wij vanuit vertrouwen, onderling en naar de organisatie. We zijn kritisch naar ons eigen handelen, en kunnen daarop aangesproken worden, door inwoners maar ook door elkaar. Daarbij luisteren we naar de stem van de minderheid. Terugkijkend zijn hier afgelopen jaar stappen voorwaarts in gemaakt, onder leiding van onze nieuwe burgemeester. En dat is goed om te ervaren. Uiteraard is er ruimte voor verbetering, maar door hier met elkaar over in gesprek te blijven, gaat dit zeker goedkomen.
We leggen de bal daar neer waar die hoort, en zijn ons bewust van onze eigen rol: kaderstellen, controleren en volksvertegenwoordiger. Dat doen we door vragen te stellen. Maar zoals ik al in het begin stelde: daar zijn we soms te goed in. We willen hier een bewustere houding aannemen: alleen de vragen stellen die ertoe doen. Omdat we ons ook realiseren dat het beantwoorden van de vragen geld kost en enorm veel tijd vraagt van de ambtelijke organisatie die ook aan andere zaken besteed kan worden.
Een vraag aan mijn collega woordvoerders daarbij is: herkennen we de verleiding ons te bemoeien met zaken die niet onze verantwoordelijkheid zijn? En zijn jullie net als ik nieuwsgierig naar de hoeveel tijd en geld die dit vraagt van de ambtelijke organisatie?
Welke kaders geef je mee? Als we kijken naar de financiële kaders, dan hebben we daar in deze raadsperiode een forse koerswijziging met elkaar doorgevoerd. Geen plannen meer opgenomen zonder dat daar geld tegenover staat – de zogenaamde PM posten, geen voorstellen meer aannemen zonder een financiële dekking. Bezuinigingen gerealiseerd volgens een behoedzaam scenario, zodat het wegvallen van de opbrengsten uit de precariorechten financieel is opgevangen.
Ondanks dat we er aan het begin van deze periode financieel slechter voor stonden, zijn we als raad nog steeds kritisch – we hebben immers niet alle doelstellingen gehaald:
- De begroting is niet sluitend voor 2024 en 2025
- De algemene reserve is nog geen 5 miljoen
- De belastingen zijn in lijn met het voorzieningenniveau
Toch vindt Progressief Ermelo wel dat we dit in perspectief moeten bekijken. Doelstellingen in beton gieten in een samenleving die zo snel verandert als nu, is onrealistisch. Ga je dan zwabberen hoor ik u al denken? Nee, maar we vinden wel dat we reëel moeten zijn. Kijk alleen al naar wat Corona teweeg heeft gebracht en nog brengt. Maar kijk ook naar wat we wel bereikt hebben. Geen PM posten, de komende twee jaar sluitend, de algemene reserve weer wat meer op orde.
Maar zie ook wat er allemaal op het bord van de gemeente ligt momenteel: een uitdaging op het gebied van jeugdzorg, de WMO, maar ook de Participatiewet. De onderzoeken naar de langlopende dossiers. Het verhoogde hoge tempo waarin bouwplannen worden ingediend. En dan hebben we het nog niet eens over nieuwe wettelijke taken zoals de Omgevingswet.
Dat brengt mij direct bij de laatste vraag die we onszelf gesteld hebben, welke context neem je mee om tot een oordeel te komen? Bekijk je vraagstukken puur cijfermatig/boekhoudkundig? Of neem je de verhalen achter de cijfers mee?
Den Haag heeft inmiddels ingezien dat zij verantwoordelijk is voor de enorme tekorten op Jeugdzorg, WMO en de Participatie. De grens is bereikt, de rek is eruit. We hebben het hier over bedragen van 1,7 miljard en 1,5 miljard voor heel Nederland. Voor Ermelo lijkt er een mooi bedrag aan te komen. En ja er zijn nog meer onzekerheden, zoals de Omgevingswet. Maar ook de vervanging van scholen in Ermelo of de sanering op de Zanderij.
Ermelo heeft nogal wat voor de kiezen gehad, bestuurlijk maar ook door Corona. De presentatie gegeven door Meerinzicht en door de gemeentelijke organisatie was voor ons erg verhelderend: de rek is eruit. Vanuit het vertrouwen dat het college geen belang heeft bij een voorstel voor een personele uitbreiding die niet noodzakelijk is, steunen wij dit van harte. Laat de steun voor deze personele uitbreiding dan het grootste compliment zijn aan de ambtelijke organisatie, die ons als raad elke keer weer in de gelegenheid stelt onze rol van raadslid te vervullen. Immers personeel is je grootste kapitaal.
Waardoor Ermelo voor de inwoner een fijn dorp is om in te wonen, waar naar elkaar wordt omgekeken, waar je jezelf mag zijn, waar als het even niet goed met je gaat er mensen zijn die je kunnen helpen, waar woningen gebouwd worden, kinderen genieten van muzieklessen en gymlessen, we elkaar opzoeken als we iets niet begrijpen en de dialoog aangaan.
Dank u wel voorzitter.